Երբ մտքերը սառչում են օդում
(1-ին մաս)
Պիտի որ իմանա՝ մեզանից միլիոնավր տարիներ առաջ Բևեռ և լԵռում շատ ավելի ցուրտ էր, քան այս□ր: Ջերմաստիճանը միլիարդ աստիճան զրոյից ցածր էր, և ամեն ինչ սառչում էր, նույնիսկ՝ մտքերը: Բավական էր մեկը մտածեր. «ցուրտ է, գրո՛ղը տանի, անմիջապես նրա գլխավերևում սուր սառցե քուլաներով գրվում էր. . «ցուրտ է, գրո՛ղը տանի»:
Հենց այդ պատճառով էլ Բևեռ և լԵռում ոչ ոք չէր համարձակվում մտածել: բոլորն էլ վախենում էին, որ ուրիշները կկարդան իրենց մտքերը:
Այսպես արջերը, պինգվինները, փոկերը, մարդիկ՝ բոլորը դադարել էին որևէ բան մտածել: Մի խոսքով, Բևեռ և լԵռը դարձել էր իսկական հիմարիկների մի աշխարհ:
Դարերից մի դար (երբ ժամանկը դարերով էին հաշվում), մի Ծով. Ցուլ, անշարժ պառկած սառցակտորի վրա, կիսախուփ աչքերով վայելում էր ցուրտը:
Նրա գլխում ոչ մի միտք չկար, բացի մի կարճ «Բառ~»-ից: Հենց այդ «Բա~ռ»-ն էլ սառցե տառերով կա□ված էր նրա գլխավերևում: Թե ի~նչ էր ուզում ասել այդ «Բառ~»-ով՝ պարզ չէ:
Հանկարծ ջրից դուրս ցցվեց Օձ ափիկ. Ձուկն ու, պոչը խաղացնելով կանչեց.
-Հե~յ, Ծով Ափիկ. Ցուլ, լսիր, ինչ եմ ասում:
-Ասա՛, լսում եմ,- փնթփնթաց Ծով Ցուլը:
-Ես մի երկրում եղա, որ կոչվում էր Արևադարձ: Ա~յ թե շոգ էր այնտեղ: Եվ գիտե՞ս, այդ երկրում մտքերը չեն սառչում:
-Ի՞նչ ես ասում:
-Հավատ: Ա՛յ, օրինակ, մեկը քեզ է նայում ու մտածում. «Բայց ի~նչ հաստլիկ է այս Ծով Ցուլը, հա~…», իսկ դու դա չես էլ իմանոմ, որոհետև այնտեղ մտքերը չեն սառչում ու մնում են անտեսանելի:
-Այդ ո՞վ է ասում, որ ես հաստլիկ եմ,- նեղացած փնթփնթաց Ծով Ա. Ցուլը:
-Օրինակի համար եմ ասում: Լսի՛ր, արի գլուխներս առնենք-կորչենք Բ և Եռից: Թե իմանաս, ի~նչ հաճելի է, մտածիր՝ ի~նչ ուզում ես: Այդ Արևադարձում ես մի կո~ւշտ մտածեցի:
-Ի~նչ էիր մտածում:
-Տարբեր բաներ:
-Օրինակ:
-Ինչ ուզես: Օրինակ՝ մտածում էի, որ արևը կանաչ է: Կամ երկու ան□ամ երկու հավասար է հինգի:
-Հա, բայց արևը կանաչ չի: Իսկ երկու անկամ երկուսը հավասար է չորսի:
-Ճիշտ ես ասում: Բայց հրաշալին էլ հենց դա է, որ կարող ես մտածել՝ ինչ ուզես, ու ոչ ոք չի իմանա:
Օձ Ա. Ձուկն այնքան խոսեց ու համոզեց, որ Ծով Ա. Ցուլը համաձայնեց գնալ Արևադարձ կոչվող երկիրը:
Օձ Ափիղ. Ձուկը լողաց առջևից, իսկ Ծով Ափիղ. Ցուլը հետևեց նրան:
Լողացին, լողացին. ջերմաստիճանը միլիարդ աստիճան ցրտությունից փոխվեց միլիարդ աստիճան տաքության: Աստված իմ, ի~նչ շոգ էր: Ծովը եռում էր, ինչպես ջուր կաթսայում:
Ծով Ա. Ցուլը դեռ ոչինչ չէր մտածում: Միլիոնավոր տարիներ նա չէր մտածել, հիմա էլ կարծես քնած էր: Լողալիս մեկ-մեկ հարցնում էր.
– Օձ Ափիկ. Ձուկ, դու արդեն մտածո՞ւմ ես:
-Իհարկե:
-Իսկ ի՞նչ ես մտածում:
-Հազար ու մի բան և բոլորը քո մասին:
-Ի՞նչ ես մտածում իմ մասին:
-Է~, չեմ ասի ասեմ՝ կնեղանաս:
Ծով Ափիղ. Ցուլը տխրեց: Բևեռ և լԵռում ոչ ոք ոչ մեկի մասին ոչինչ չէր մտածում: Աստված գիտի, թե Օձ Ափիղ. Ձուկը հիմա իր մասին ինչեր է մտածում: Բամբասկոտ, բութ, երկերեսանի արարած; Հանկարծ Ծով Ա. Ցուլը նկատեց, որ ինքն էլ Օձ Ա. Ձկան մասին է վատ բաներ մտածում:
Այստեղ բոլորն միայն լավ բաներ են ասում. «Բարի գալուստ, ի~նչ գեղեցիկ ես, ի~նչ իմաստուն տեսք ունես, ի~նչ բե□եր ենք…»: Բայց Ծով Ափիղ. Ցուլը համոզված էր, որ եթե Բեևեր ևԵռում լինեին, օդում սացե տառերով գրված կլիներ.«Միայն դու էիր պակաս այստեղ, անճոռնի~, ա~յ քեզ մռութ, մի սրա բեղերին նայեք…»:
- Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դո՛ւրս գրիր այդ բառերը՝ լրացնելով բաց թողած տառերը:
այս□ր-օ
կա□ված-խ
ան□ամ-գ
բե□եր-ղ
- Տեքստից դո՛ւրս գրիր տրված բառերի հականիշները:
ա/ցուրտ շոգ
բ/սոված կուշտ
գ/ուրախանալ տխրել
դ/տաքանալ սառչել
3․Գտի՛ր գլխավերևբառի բաղադրիչները և դրանցից յուրաքանչյուրով նոր բառ կազմի՛ր:
գլուխ+ա+վերև
Գլխավոր, գլխացավ․
Վերելակ, վերադաս
4․Բացատրի՛ր գլուխ գովել դարձվածքի իմաստը:
հպարտանալ
5․Տեքստից դո՛ւրս գրիր ընդգծված բառերը՝ դիմացը գրելով տեսակը (պարզ, բարդ, ածանցավոր):
ա/ սուր — պարզ
բ/ սառցակտոր — բարթ
գ/ Արևադարձ — բարթ
դ/ երկիր — ածանցավոր
6․ Տրված բառերից յուրաքանչյուրի դիմաց գրված է, թե այն ինչ խոսքի մաս է: Ո՞ր տարբերակում է սխալ նշված:
ա/պինգվին – գոյական
բ/սառչել-բայ
գ/հաճելի-ածական
դ/Ծով Ա.Ցուլ-բայ
7․Լրացրո՛ւ հետևյալ ասացվածքները:
ա/Գյուղ կանգնի գերան կկոտրի
բ/Անունը կա ինքը չկա
8Այն ի՞նչն է, այն ի՞նչը.
Առանց ձեռքի,
Առանց ոտքի
Դռներ է բացում:
քամի
8․Ի՞նչն էր հրաշալի Արևադարձում:
որովհետև այդտեղ տաք էր ու չէին իմանում ինչ են մտածում միուսները։
9․Ի՞նչ էր մտածում Օձ Ա. Ձուկը Ծով Ա.Ցուլի մասին:
Բամբասկոտ, բութ, երկերեսանի արարած
10․Դու՞ր եկավ քեզ պատմվածքի ավարտը: Ինչո՞ւ:
դուր չեկավ որովհետև Բ և Եռում կարելիա իմանալ ուրիշի մտքերը
11․Ո՞ր երկրում կուզեիր ապրել, Բ և Եռում, թե՞ Արևադարձում, ինչո՞ւ:
Արևադարձում այնտեղ տաք էր և ոչ մեկ չեր կարդում ուրիշի մտքերը